NVVG voorjaarsledenvergadering en wetenschappelijk programma 3 april 2025

De Nederlandse Vereniging voor Verzekeringsartsen heeft in haar voorjaarsledenvergadering op 3 april 2025 Rob Kok benoemd tot erelid.
​Rob Kok is, vanwege zijn grote verdienste voor de verzekeringsgeneeskunde, als erelid toegevoegd aan een prachtige lijst illustere voorgangers.

In deze feestelijke ledenvergadering heeft het NVVG-bestuur ook drie leden van verdienste aan de leden voorgesteld, te weten Marijke van Bork, Monique Broekhuizen en Hans Bos.

​Deze drie leden van verdienste hebben een bijzondere bijdrage geleverd aan de vereniging NVVG en haar doelstellingen.

Met enige vertraging is in de voorjaarsledenvergadering van 2025 de Talmapenning 2024 uitgereikt aan Andrea Stigter.
De Talmajury is bij elkaar gekomen om de voorgedragen onderzoeksartikelen te beoordelen en heeft het onderzoeksartikel van Andrea Stigter bekroond met de Talma Penning 2024. Andrea heeft onderzoek gedaan naar een wezenlijk, soms vergeten onderwerp binnen de verzekeringsgeneeskunde: de symptoomvaliditeitstesten.

Zij heeft bij haar onderzoek verzekeringsartsen geïnterviewd over het potentieel gebruik maken van deze testen bij hun beoordeling.

Runner-up

De jury van de Talma penning heeft gemeend om naast de winnaar van de Talma prijs 2024 ook een runner-up te benoemend, en wel Sjoerd Maandag voor zijn artikel ‘Argumentatie van verzekeringsartsen bij de beoordeling van de duurbelastbaarheid bij mensen met psychische klachten’. De duurbelastbaarheid is een belangrijke factor in de sociaal-medische beoordeling. Cliënten mogen verwachten dat wij onze sociaal-medische oordelen inzichtelijk onderbouwen. Het gekozen onderwerp is daarom zeer relevant.

Terugblik wetenschappelijk programma

Dementie op jonge leeftijd en werk

Wie aan dementie denkt, heeft vooral een ouder persoon voor ogen. Toch krijgen in Nederland naar schatting zo’n 15.000 mensen tussen 20 en 64 jaar een vorm van dementie. Bedrijfs- en verzekeringsartsen hebben een belangrijke rol bij de diagnose en verdere ondersteuning van cliënten. Dit was één van de inzichten uit het wetenschappelijk programma over dementie op jonge leeftijd van de NVVG op 3 april 2025. Voor bedrijfs- en verzekeringsartsen is het thema dementie op jonge leeftijd bijzonder relevant. De symptomen manifesteren zich vaak juist op de werkvloer, eerder dan in de thuissituatie, omdat werktaken een groter beroep doen op precies die cognitieve functies die bij dementie zijn aangedaan. Dit maakt onze beroepsgroep een belangrijke schakel in het vroegtijdig herkennen van en ondersteunen bij dementie op jonge leeftijd.

Het ziektebeeld en de impact
“De diagnose laat vaak lang op zich wachten”, vertelt Daniëlle Pelzer, specialist ouderengeneeskunde bij Zorgpartners Midden-Holland in haar presentatie over het ziektebeeld en de impact op de patiënt en het gezin. “Gemiddeld duurt het vier tot zes jaar voordat de juiste diagnose wordt gesteld, omdat de symptomen bij jongere mensen vaak anders zijn dan bij ouderen, waardoor de aandoening niet direct wordt herkend.”Grote kans dat de diagnose nog niet gesteld is wanneer een cliënt in de spreekkamer van de verzekeringsarts komt. Of, als de diagnose er al wel is, heeft de cliënt de ziekte al 2 tot 4 jaar. Deze vertraging heeft verstrekkende gevolgen, niet in de laatste plaats op het gebied van werk en inkomen. Pelzer benadrukt dat geheugenproblemen bij jonge mensen met dementie vaak minder op de voorgrond staan. “In plaats daarvan zien we problemen in andere cognitieve domeinen. Het gaat dan om executieve functies zoals planning en organisatie, taalproblemen zoals woordvinding of gedragsveranderingen zoals afgenomen empathie of ontremd gedrag.”

Zo’n 45% misdiagnose
Deze atypische presentatie leidt in ongeveer 45% van de gevallen eerst tot een andere diagnose, vaak een psychische aandoening, zoals een depressie (51%), burn-out of een psychose (29%).
Pelzer lichtte ook toe dat er verschillende vormen van dementie op jonge leeftijd zijn. Meest voorkomend zijn de ziekte van Alzheimer en frontotemporale dementie (FTD), waarna vasculaire dementie en Lewy body volgen. Elke vorm heeft zijn eigen specifieke kenmerken en impact op het functioneren.

Niet-pluis gevoel belangrijk signaal
Het ‘niet-pluis gevoel’ van naasten vormt vaak een belangrijke aanwijzing. “Luister naar dit signaal”, benadrukt Pelzer. “Vaak merken mensen in de omgeving vroegtijdig dat er iets niet klopt.”Om de impact van de ziekte te illustreren, toonde Pelzer fragmenten van de documentaire op YouTube over Antoinet, een vrouw met frontotemporale dementie. Ook verwees ze naar de indringende documentaire ‘Kind van Dementie’, die de impact op kinderen van jonge ouders met dementie belicht.

Arbeidsgeneeskundige context
Dr. Jan de Graaf, zelfstandig bedrijfsarts, ging specifiek in op de gevolgen van dementie op jonge leeftijd voor het werk. De complexiteit van de diagnose komt volgens de Graaf vooral doordat bij dementie sprake is van syndroomdiagnose. En doordat jonge mensen met dementie de symptomen goed weten te maskeren. Een lange periode van klachten en beperkingen, zonder de juiste verklarende diagnose, leidt vaak tot grote problemen. De Graaf besprak de verschillende cognitieve domeinen en hoe beperkingen hierin het functioneren op het werk beïnvloeden:

• Aandacht: cruciaal voor het opnemen van informatie
• Geheugen: met name het werkgeheugen en langetermijngeheugen
• Taal en spraak: essentieel voor communicatie op het werk
• Perceptie en praxis: het verwerken van informatie en doelmatig handelen
• Executieve functies: planning, organisatie en probleemoplossing
• Sociale cognitie en emotie: omgang met collega's en klanten

Daarnaast noemde hij instrumenten om dementie te achterhalen: anamnese, heteroanamnese, de klokkentest (teken een klok op 10 over 11), de Minimal Mental State Examination (MMSE) en Montreal Cognitive Assesment (MoCa). Die laatste twee geven bij jongeren en hogeropgeleiden soms geen afwijkende screening. Mede daarom verdient deze groep volgens De Graaf gespecialiseerd neurologisch onderzoek. Vervolgens presenteerde hij twee casus uit zijn praktijk om de problematiek te illustreren. Met zijn vraagstelling liet hij de beoordeling over aan de aanwezige verzekeringsartsen. Dat ging hen uitstekend af.

Uitdagingen voor de verzekeringsarts
Dementie op jonge leeftijd stelt verzekeringsartsen voor bijzondere uitdagingen bij de beoordeling van arbeidsmogelijkheden, aldus De Graaf:

• De diagnose impliceert al substantiële problemen in het functioneren
• Het progressieve karakter van de aandoening
• Het vaak beperkte ziekte-inzicht
• De wisselende en slecht planbare belastbaarheid
• De beperkte levensverwachting na diagnose (gemiddeld 7 tot 8 jaar)
• Verlies van werk is onontkoombaar

WerkDEM: ondersteuning in de praktijk
Bo Smeets, promovendus aan Maastricht University, modereerde de middag en vertelde over WerkDEM, haar onderzoeksproject in samenwerking met Alzheimer Centrum Limburg. “Dit project richt zich op het bevorderen van re-integratie van werknemers met dementie, zodat zij een actieve rol in de maatschappij kunnen blijven spelen”, licht Smeets toe. “We informeren, inspireren en faciliteren alle doelgroepen die te maken hebben met werknemers met dementie.”WerkDEM wil vooral een positieve ervaring rondom werk creëren. “Loonvormende arbeid zal meestal niet lukken. Vaak gaat het om een positieve werkgerelateerde ervaring voor meer eigenwaarde, identiteit en een zinvolle dagbesteding die aansluit bij de mogelijkheden van de persoon.” In samenwerking met het Kenniscentrum Dementie op Jonge Leeftijd ontwikkelde werkDEM verschillende ondersteuningsmiddelen, zoals:

• Een signaalkaart om dementie op de werkvloer vroegtijdig te herkennen
• Inspiratiekits voor werkgevers en werknemers
• Gesprekshulpen voor werknemers en werkgevers
• Brochures over regelwerk rondom werk en dementie

Deze middelen zijn beschikbaar via de website werkendementie.nl.

Het WerkDEM project loopt tot januari 2026. Voor verzekeringsartsen biedt dit programma waardevolle inzichten in de problematiek en de impact op werk.